اقسام اموال منقول و غیرمنقول را شاید بارها شنیده باشید، اما درک درستی از معنای واقعی آن نداشته اید، به طور کلی اموال به دو دسته ی منقول و غیرمنقول تقسیم می شود که آثار حقوقی مهمی را به همراه دارد.
تعریف اموال منقول
به اموالی گفته میشود که نقل و انتقال آن از محلی به محل دیگر امکان پذیر باشد، بدون آنکه به مال یا محل آن، نقص یا خرابی وارد شود.
نمونه هایی از اموال منقول: فرش، خودرو، کشتی، قایق، تلفنهمراه، دیون مالی (رهن و اجاره ی املاک) و…
تقسیم بندی اموال منقول
اموال منقول ذاتی
اموالی هستند که قابل حس و لمس و انتقال باشند. به عنوان مثال؛ یک دفتر یا صندلی جزء اموال منقول ذاتی محسوب می شود، چون می توان بدون آسیب رساندن آن را جابجا کرد.
اموال در حکم منقول
این نوع از اموال، اغلب از جنس حقوق یا منافع مال میباشند. در واقع، حقوق و منافعی که متعلق به یک مال منقول باشد. مثال: حق مخترع و مؤلف نسبت به اختراع و تألیفات خود، کلیه دیون (مانند قرض، ثمن مبیع و مال الاجاره).
تعریف اموال غیرمنقول
به اموالی گفته می شوند که بدون ایجاد تخریب و آسیب، قابل حمل و جابجایی نباشند.
نمونه هایی از اموال غیر منقول: زمین، خانه، معدن، مصالح ساختمانی (اگر در بنا به کار نرفته باشد)، درخت، شاخه و نهال (تا زمانی که کنده نشده باشند و در زمین متصل باشند)، مجسمه و آثار هنری (اگر در زمین متصل باشند و جابجایی آن باعث آسیب به آنها شود غیرمنقول محسوب می شود)
تقسیم بندی اموال غیرمنقول
غیرمنقول ذاتی
اموالی هستند که ذاتا غیرمنقول هستند. مانند زمین، خانه و آنچه در اعماق زمین است و…
به واسطه عمل انسان
اموالی هستند که ذاتاً منقول هستند اما به واسطه عمل انسان به زمین یا بنایی متصل شده اند به طوریکه با جابجایی و انتقال، باعث تخریب در آنها شود. مانند لوله آب، بلوک یا آجر.
غیرمنقول حکمی
اموالی هستند که قانون گذار برای آنها حکم و قوانین اموال غیرمنقول را حاکم کرده است، مانند حیوانات و اشیایی که برای عمل زراعت اختصاص داده شده است، مانند گاو، تراکتور و…
غیرمنقول تبعی
اموالی هستند که به تبعیت از اموال غیر منقول، غیر منقول تلقی میشوند که شامل حقوق و منافع می باشد. حقوق و دعاوی که تنها نسبت به اموال غیر منقول قابل طرح هستند، غیر منقول تبعی می گویند.
به عنوان مثال، حق انتفاع از اشیا غیر منقول مانند حق سکنی و عمری.
(حق عمری:به موجب عقدی از جانب مالک برای شخصی به مدت عمر خود یا شخص ثالث یا عمر مورد منتفع ایجاد می شود)
(حق رقبی:حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی ایجاد می شود)
حق ارتفاق نسبت به ملک دیگری مانند حق عبور، حق ناودان و…
(حق ارتفاق: یعنی صاحب ملک، بنا به حقی که در ملک دیگری دارد می تواند از آن استفاده نماید)
دعاوی در مورد اموال غیرمنقول مانند تقاضای خلع ید، رفع مزاحمت ملکی.