اقسام اموال منقول و غیرمنقول

اقسام اموال منقول و غیرمنقول.

اقسام اموال منقول و غیرمنقول را شاید بارها شنیده باشید، اما درک درستی از معنای واقعی آن نداشته اید، به طور کلی اموال به دو دسته ی منقول و غیرمنقول تقسیم می شود که آثار حقوقی مهمی را به همراه دارد.

تعریف اموال منقول

به اموالی گفته می‌شود که نقل و انتقال آن از محلی به محل دیگر امکان پذیر باشد، بدون آنکه به مال یا محل آن، نقص یا خرابی وارد شود.

نمونه هایی از اموال منقول: فرش، خودرو، کشتی، قایق، تلفن‌همراه، دیون مالی (رهن و اجاره ی املاک) و…

تقسیم بندی اموال منقول

اموال منقول ذاتی

 اموالی هستند که قابل حس و لمس و انتقال باشند. به عنوان مثال؛ یک دفتر یا صندلی جزء اموال منقول ذاتی محسوب می شود، چون می توان بدون آسیب رساندن آن را جابجا کرد.

اموال در حکم منقول

این نوع از اموال، اغلب از جنس حقوق یا منافع مال می‌باشند. در واقع، حقوق و منافعی که متعلق به یک مال منقول باشد. مثال: حق مخترع و مؤلف نسبت به اختراع و تألیفات خود، کلیه دیون (مانند قرض‌، ثمن مبیع و مال الاجاره).

اقسام اموال منقول و غیرمنقول
نمونه ای از مال منقول

تعریف اموال غیرمنقول

به اموالی گفته می شوند که بدون ایجاد تخریب و آسیب، قابل حمل و جابجایی نباشند.
نمونه هایی از اموال غیر منقول: زمین، خانه، معدن، مصالح ساختمانی (اگر در بنا به کار نرفته باشد)، درخت، شاخه و نهال (تا زمانی که کنده نشده باشند و در زمین متصل باشند)، مجسمه و آثار هنری (اگر در زمین متصل باشند و جابجایی آن باعث آسیب به آنها شود غیرمنقول محسوب می شود)

تقسیم بندی اموال غیرمنقول

غیرمنقول ذاتی

اموالی هستند که ذاتا غیرمنقول هستند. مانند زمین، خانه و آنچه در اعماق زمین است و…

به واسطه عمل انسان

اموالی هستند که ذاتاً منقول هستند اما به واسطه عمل انسان به زمین یا بنایی متصل شده اند به طوریکه با جابجایی و انتقال، باعث تخریب در آنها شود. مانند لوله آب، بلوک یا آجر.

غیرمنقول حکمی

اموالی هستند که قانون گذار برای آنها حکم و قوانین اموال غیرمنقول را حاکم کرده است، مانند حیوانات و اشیایی که برای عمل زراعت اختصاص داده شده است، مانند گاو، تراکتور و…

غیرمنقول تبعی

اموالی هستند که به تبعیت از اموال غیر منقول، غیر منقول تلقی می‌شوند که شامل حقوق و منافع می باشد. حقوق و دعاوی که تنها نسبت به اموال غیر منقول قابل طرح هستند، غیر منقول تبعی می گویند.

  • به عنوان مثال، حق انتفاع از اشیا غیر منقول مانند حق سکنی و عمری. 

(حق عمری:به موجب عقدی از جانب مالک برای شخصی به مدت عمر خود یا شخص ثالث یا عمر مورد منتفع ایجاد می شود)

(حق رقبی:حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی ایجاد می شود)

  • حق ارتفاق نسبت به ملک دیگری مانند حق عبور، حق ناودان و…

(حق ارتفاق: یعنی صاحب ملک، بنا به حقی که در ملک دیگری دارد می تواند از آن استفاده نماید)

(خلع ید: یعنی شخصی به طور غیرقانونی در مال غیرمنقول شخص دیگر تصرف کرده است و صاحب مال می خواهد مال را از دست متصرف خارج کند)

ویلای مدرن حیاط سازی شده
نمونه ای از مال غیر منقول

آثار تفکیک اموال منقول و غیرمنقول

١-خارجیان در ایران نمی توانند آزادانه اموال غیر منقول را مالک شوند.

٢- نقل و انتقال اموال غیر منقول باید با سند رسمی انجام شود. اما در اموال منقول ضرورتی ندارد.

٣-حق شفعه، اختصاص به اموال غیرمنقول دارد.

٤-دادگاهی صالح به رسیدگی دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول می باشد که مال غیر منقول در حوزه آن، واقع است.

٥-حق ارتفاق مختص به اموال غیرمنقول است.

٦-زن از اموال منقول به طور کلی ارث می برد ولی در مورد اموال غیر منقول، سهم او محدود است.

چرا اموال به منقول و غیرمنقول تقسیم شده است؟

الف) توقیف و بازداشت اموال: زمانی که دستور توقیف مالی داده می شود، اموالی که منقول باشند، مأمور اجرا آن را به آسانی توقیف می نماید. زیرا می توان آن را از محلی به محل دیگر انتقال داد ولی در اموال غیرمنقول اینگونه نیست. زیرا نمی توان آن را جا به جا کرد.

ب)دادگاه صالح: تعیین کننده آن است که کدام دادگاه صالح برای رسیدگی به اموال منقول و غیرمنقول می باشد. لازم است که بدانید دادگاهی که صالح به رسیدگی اموال منقول و غیرمنقول است، متفاوت می باشد. دادگاهی که به دعاوی مربوط به مال غیرمنقول صالح به رسیدگی می باشد، دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول می باشد اما در اموال منقول، دادگاه صالح، دادگاه محل اقامت خوانده( کسی که علیه او اقامه دعوی می شود) می باشد.

با توجه به قانون آیین دادرسی مدنی، اصل بر صالح بودن دادگاه محل اقامت خوانده می باشد و این استثنا برای اموال غیرمنقول می باشد.

ج)نحوه محاسبه هزینه دادرسی: هزینه دادرسی طبق خواسته ی خواهان(کسی که دعوی حقوقی در دادگاه مطرح می کند) تعیین می شود و دادگاه هم، طبق میزان مبلغ تقویم شده هزینه دادرسی را مشخص می کند ولی در اموال غیرمنقول، هزینه دادرسی متناسب با ارزش معاملات هر منطقه توسط کارشناس تعیین می شود.

مال غیر منقول
زمین، مال غیرمنقول

توقیف و بازداشت اموال غیرمنقول

اگر مال موضوع دعوا، غیرمنقول باشد و خواهان(مدعی دعوا)، تقاضای دعوا داشته باشد و همزمان با طرح دعوا، بخواهد جلوی نقل و انتقال مال را تا زمان صدور حکم قطعی بگیرد، تنها کافی است پلاک ثبتی ملک را به دادگاه اعلام نماید تا دادگاه نسبت به توقیف و بازداشت ملک مورد نظر از طریق اداره ثبت منطقه اقدام نماید. اگر ملکی توقیف شد، جلوی نقل و انتقال آن گرفته می شود اما اگر ملکی در دفتر املاک اداره ثبت به ثبت نرسیده باشد و پلاک ثبتی نداشته باشد از این طریق قابل توقیف و پیگیری نمی باشد.

توقیف و بازداشت اموال منقول

توقیف اموال منقول و غیرمنقول تفاوت دارد به عنوان مثال: اگر بر سر مالکیت خودرویی، دعوا باشد و دادگاه حکم به توقیف آن داده باشد در صورت اجرای حکم دادگاه از سوی پلیس راهور ناجا، دستور توقیف فیزیکی و سندی آن را صادر می‌کند، بنابراین بعد از این دستور، خودروی مورد نظر به پارکینگ انتقال داده می‌شود، اینگونه جلوی نقل و انتقال آن هم گرفته می‌شود.

خودرو جزو اموال منقول است و بعد از توقیف از محلی به محل دیگر انتقال داده می شود بدون اینکه به خودرو یا محل خسارتی وارد شود.

کلام آخر

معیار اصلی در تشخیص مال منقول و غیرمنقول، قابلیت و امکان حمل و نقل است. مواد 11 تا 22 قانون مدنی به تشریح اموال منقول و غیرمنقول پرداخته است.

بنابراین، هرگاه مالی قابل حرکت دادن باشد بدون آنکه به مال یا محل آن خرابی به بار آید منقول می گویند.

در مقابل، اگر مالی قابل نقل مکان نباشد یا انتقال آن ممکن شود ولی باعث خرابی مال یا محل آن شود، غیرمنقول می گویند.

اشتراک گذاری

Telegram
WhatsApp

مارا در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

مشاور املاک خوب

پیام بگذارید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

مقایسه املاک

مقایسه کنید (0)