ملک اوقافی چیست؟ ممکن است، هنگام معاملات املاک، کلمه ملک اوقافی را شنیده باشید. خرید و فروش املاک وقفی با خرید و فروش املاک شخصی تفاوت هایی دارد. پس باید بدانید که ملک اوقافی چیست؟ چه تفاوتی با ملک شخصی دارد؟ و سند ملک اوقافی چیست؟
املاک اوقافی
ملک اوقافی به ملکی گفته می شود که صاحب آن، ملک را برای امور خیریه وقف کرده است و اکنون سازمان اوقاف و امور خیریه، مالک املاک وقفی است و این زمین ها را با اقساط 99 ساله به اشخاص دیگری واگذار می کنند و در قبال آن، مبلغ اندکی را سالیانه دریافت می کنند.
املاک اوقافی هم مانند املاک شخصی، سند دارند ولی با سند شخصی، تفاوت هایی دارند. خریدار، مالک ملک وقفی نمی شود. لازم است قبل از معامله، راجع به اینگونه املاک و اسناد اوقافی اطلاعات داشته باشید.
تفاوت سند ملکی و سند اوقافی
بعد از خرید ملک با سند اوقافی، اختیار تام به مالک داده نمی شود و اداره ی اوقاف در ازای پرداخت اقساط 99 ساله آن را به افراد دیگر اجاره می دهد و درآمد حاصل را صرف امور مربوطه می کند.
ملک اوقافی، دارای سند اعیان و اجاره نامه عرصه است و خریدار، فقط مالک اعیان می باشد و حق مالکیتی در عرصه ندارد، اما سند ملکی اسناد شش دانگ هستند.
در اسناد ملکی، حدود چهارگانه شمالی، جنوبی، شرقی و غربی مشخص می شود ولی در سند اوقافی، چنین حدود و مشخصاتی، اصلا نوشته نشده یا به صورت جزئی نوشته شده است.
سند ملکی توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور صادر می شود و نقل و انتقالات هم در دفاتر اسناد رسمی انجام می گیرد. سند اوقافی در اداره اوقاف تنظیم و نقل و انتقالات هم با نظارت متولی که سازمان اوقاف است انجام می شود.
برای تنظیم سند اوقافی، باید استعلامات لازم را از اداره ثبت اسناد املاک دریافت کرد.
ارزش سند های اوقافی نسبت به سندهای رسمی کمتر است.
انواع ملک وقفی
1-املاک وقفی آستان قدس رضوی
2-املاک وقفی بقاع متبرکه
3-املاک وقفی سازمان اوقاف و امور خیریه
4-املاک وقفی شخصی
تفاوت اصلی املاک وقفی متولی آن است و از نظر قانونی تفاوتی ندارند.
خرید و فروش ملک اوقافی
خرید و فروش ملک اوقافی باید با هماهنگی اداره اوقاف انجام شود و فقط اعیان ملک خریداری می شود و مالکیت عرصه با متولی است. خریدار باید برای عرصه، اجاره بهای سالیانه به اداره اوقاف پرداخت نماید. کلاهبرداری در املاک اوقافی شدت پیدا کرده و مشتریان باید با دقت بیشتری به معامله ی اینگونه املاک بپردازند.
نکات مهم هنگام معامله ملک اوقافی
هنگام خرید و فروش اینگونه املاک از سازمان اوقاف منطقه، استعلام بگیرید تا تمام بدهی ها به سازمان اوقاف پرداخت شده باشد.
هنگام معامله در مبایعه نامه حتما ذکر شود که این ملک اوقافی است.
تا هنگام تنظیم سند، اجاره نامه به خریدار منتقل شود تا مشکلی بین خریدار و فروشنده پیش نیاید.
در سند ملک اوقافی باید به جای عبارت شش دانگ عرصه و اعیان، عبارت شش دانگ اعیان ذکر شود.
قیمت زمین وقفی
زمین های وقفی ارزان تر از زمین های معمولی می باشند. زیرا خریدار در عرصه، اجازه هیچ دخل و تصرفی ندارد. کلاهبرداران، زمین های وقفی را با سند شش دانگ عرصه و اعیان می فروشند. برای اینکه گرفتار اینگونه مشکلات نشوید، حتما از مشاوران املاک با تجربه کمک بگیرید یا از اداره اوقاف استعلام بگیرید.
دریافت وام روی زمین اوقافی
شاید برایتان سؤال باشد که آیا برای ملک اوقافی، می توان وام دریافت کرد؟ بله، در صورتی که ملک واجد شرایط وام گرفتن باشد، علاوه بر سند ملک، باید اجاره نامه عرصه، به نام خریدار منتقل شود تا بتوان وام گرفت.
انتقال املاک اوقافی
انتقال ملک وقفی از نظر قانونی صحیح نیست، اما این امر دارای استثنائاتی می باشد. طبق قانون ماده 88 قانون مدنی، خرید و فروش وقف در صورتی که ملک خراب شود یا احتمال این باشد که منجر به خرابی شود، به طوری که استفاده از آن ممکن نباشد، در صورتی جایز است که استفاده از ملک سخت یا غیر ممکن باشد یا کسی برای ساخت و ساز آن حاضر نباشد.
در این صورت این امکان وجود دارد که سند ملک اوقافی از یک فرد به فرد دیگری منتقل شود و فقط اعیان ملک در اختیار فرد قرار می گیرد.
سوالات مرتبط با مبحث وقف
از کجا تشخیص دهیم که ملک اوقافی است؟ با پرس و جو از اهالی محل و مشاورین املاک، استعلام از اداره اوقاف یا شهرداری منطقه و دقت در سند ملک، می توانیم تشخیص دهیم که ملک اوقافی است.
آیا می توان سند اوقافی را تبدیل به سند شش دانگ کرد؟ خیر. سند اوقافی را نمی توان به سند ملکی تبدیل کرد.
می توان شرط کرد که همه ی اموال بعد از مرگ وقف شود؟ خیر. وقف فقط تا یک سوم ملک قابلیت اجرا دارد.
آیا تغییر کاربری زمین اوقافی امکان پذیر است؟ زمین اوقاف می باشد، پس ابتدا باید در مورد وقف آن از اداره اوقاف اطلاعات داشته باشید و برای تغییر کاربری از شهرداری استعلام بگیرید و با اجازه از اوقاف انجام می شود.
چرا ملک اوقافی از ملک شخصی ارزان تر است؟ بسیاری از افراد که اعتقادات مذهبی دارند، بر این باورند که نماز خواندن در اینگونه املاک حرام است. در صورتی که از نظر شرعی هیچ ایرادی ندارد. همچنین برای ساخت و ساز در اینگونه زمین ها باید به اداره اوقاف عوارض پرداخت کرد. و مهمترین دلیل نداشتن حق مالکیت این گونه املاک است.
ساخت و ساز روی زمین وقفی و املاک وقفی امکان پذیر است؟ اگر از طرف اوقاف به مستأجر، اجازه داده شود که بر روی زمین وقفی، بنایی احداث کند، مستأجر مالک بنا می شود و فقط باید اجاره عرصه را به اداره اوقاف پرداخت کند. و سندی تحت عنوان سند اعیانی به نام مستأجر صادر می شود.
اما اگر مستأجر، بدون اجازه اداره اوقاف بر ملک اوقافی بنا احداث کند، عمل مستأجر در حکم تصرف است و بعد از شکایت از سوی دادگاه، دستور تخریب ملک داده می شود.
سند اعیانی چیست؟ اگر شخصی فقط عرصه ملک اوقافی را اجاره نماید و بعد با اجازه متولی در زمین وقفی بنایی احداث کند می تواند برای اعیان سند اعیانی دریافت کند.
نگاه کلی
شما با پرداخت سالیانه اجاره هیچوقت صاحب زمین وقفی نمی شوید و قرارداد اجاره به شرط تملیک نیست.
در سند اوقافی شما مستأجر عرصه و مالک اعیان هستید.
هر گونه خرید و فروش، ساخت و ساز و یا حتی تعمیرات باید با مجوز اداره اوقاف انجام شود.
زمین های وقفی ارزان تر از زمین های معمولی می باشند. زیرا خریدار در عرصه، اجازه هیچ دخل و تصرفی ندارد.
تغییر کاربری برای زمین های اوقافی امکان پذیر است، ولی با اجازه از اداره اوقاف.
تفاوت اصلی املاک وقفی در متولی آن است و از نظر قانونی تفاوتی ندارند.